De cirkel van geweld maakt duidelijk hoe de situatie in een relatie tussen twee personen keer op keer kan escaleren. Een relatie begint meestal met een romantisch ideaal. Na verloop van tijd ontstaan barsten in dit ideaal. De spanning kan hierdoor oplopen en voordat je het beseft bevindt men zich in de cirkel van geweld.
Ontspannen situatie
Een relatie begint meestal in een ontspannen sfeer. Alles is nog leuk en goed.
Wrijving
Na verloop van tijd kan er wrijving ontstaan, kleine irritaties, bijvoorbeeld over onverwacht gedrag van de één dat de ander afkeurt of over geld of de vakantie. Er wordt niet over gesproken, óf om het gezellig te houden, óf uit angst.
Spanning
Bij een volgende wrijving waar ook niet over wordt gesproken kunnen er spanningen ontstaan. Bij elke volgende wrijving/irritatie, hoe klein ook, waar niet over wordt gesproken en die dus ook niet wordt opgelost, kan de spanning verder oplopen.
Snel boos worden
Mensen worden sneller boos en geïrriteerd naar elkaar. Of mensen worden bang voor de ander en praten nergens over uit angst dat de ander heel erg boos wordt. Als er steeds maar niet met elkaar wordt gepraat, dan worden gevoelens van frustratie, irritatie, boosheid en angst groter en lopen de spanningen verder op.
Escalatie
Als problemen blijvend niet worden besproken en de boosheid en/of angst groter worden kan de situatie uit de hand lopen. Dit is het moment van de emotionele of fysieke uitbarsting. Er kan sprake zijn van een fikse ruzie waarbij geschreeuwd en gescholden wordt, mogelijk wordt er met deuren of spullen gegooid, of de ene partner duwt de andere partner. En er wordt misschien gedreigd of gebruik gemaakt van intimidatie. Het kan ook zijn dat de ene partner verdwijnt (soms uren, dagen lang) zonder te zeggen waarheen en daarmee de andere partner (en eventuele kinderen) in onzekerheid achterlaat.
Spijt, schuldgevoel
Hierna kan een gevoel van spijt en/of schuld ontstaan. Beiden (of 1 van beiden) kunnen spijt hebben en beloven het nooit meer te doen. Ook kan het zijn dat ze elkaar de schuld geven. “Als jij me niet zo boos had gemaakt, was het niet gebeurd. Je had het aan kunnen zien komen, je had het ook verdiend”. Bij allebei (of 1 van beiden) kan angst voor vergelding ontstaan of angst dat de ander hem/haar verlaat of een andere partij inlicht, bijvoorbeeld vrienden of familie.
Terugverdienen
In deze fase wordt er van alles geprobeerd om de genegenheid van de ander terug te winnen en om de zekerheid te hebben dat de ander niet weggaat. Dit vloeit voort uit de gevoelens van spijt, schuld en schaamte. Er kunnen bijvoorbeeld excuses worden aangeboden met woorden, beloftes worden gedaan om het nooit meer te doen of in therapie te gaan en/of een bos bloemen, sieraad, chocola, om het goed te maken. Het beste beentje wordt voortgezet.
Ontspannen fase
Het gaat weer goed, er wordt niet meer over de escalatie gesproken. Het gaat zelfs zo goed dat er weer toekomstplannen worden gemaakt; uitjes/vakanties worden gepland. Er vinden geen incidenten plaats en het is moeilijk voor te stellen dat er weer incidenten zullen plaatsvinden.